การอักเสบเรื้อรัง จุดเริ่มต้นเงียบ ๆ ของโรคมะเร็งที่หลายคนไม่รู้ตัว
วันที่เผยแพร่: 11 มิถุนายน 2568
การอักเสบเรื้อรัง จุดเริ่มต้นเงียบ ๆ ของโรคมะเร็งที่หลายคนไม่รู้ตัว
โรคมะเร็งมักถูกมองว่าเป็น “โชคชะตา” หรือโรคที่เกิดจากพันธุกรรม แต่ความจริงคือ พฤติกรรมการใช้ชีวิตและกระบวน
การในร่างกายที่ไม่สมดุลในระยะยาว ล้วนมีบทบาทสำคัญ
หนึ่งในต้นตอที่นักวิจัยทั่วโลกให้ความสนใจมากขึ้นคือ ภาวะอักเสบเรื้อรัง (Chronic Inflammation) ซึ่งอาจเป็นตัวเร่งให้เซลล์ปกติกลายพันธุ์จนกลายเป็นเซลล์มะเร็งได้โดยไม่รู้ตัว บทความนี้จะพาคุณเข้าใจกลไกนี้ และแนวทางลดความเสี่ยงจากต้นเหตุได้ตั้งแต่วันนี้
ภาวะอักเสบเรื้อรังคืออะไร
- เป็นการอักเสบแบบ ค่อยเป็นค่อยไป เกิดขึ้นในร่างกายโดยไม่มีอาการชัดเจน
- ไม่ใช่การอักเสบแบบเฉียบพลัน (เช่น บาดแผลติดเชื้อ)
- เป็นการตอบสนองของภูมิคุ้มกันที่ “เปิดค้างไว้” โดยไม่รู้ตัว ส่งผลให้ร่างกายมีการอักเสบอยู่ตลอดเวลา
ส่งผลต่อเซลล์ → เกิด oxidative stress → เพิ่มโอกาสกลายพันธุ์ → มะเร็ง
การอักเสบเรื้อรังเพิ่มความเสี่ยงมะเร็งได้อย่างไร?
- ทำให้เซลล์ถูกกระตุ้นตลอดเวลา เซลล์ที่อักเสบเรื้อรังจะอยู่ในภาวะกระตุ้นตลอดเวลา ทำให้เกิดการแบ่งตัวผิดปกติและมีโอกาสกลายพันธุ์
- เกิดอนุมูลอิสระและความเสียหายของ DNA สารเคมีจากกระบวนการอักเสบ เช่น Reactive Oxygen Species (ROS) จะทำลาย DNA และเร่งการกลายพันธุ์
- กระตุ้นหลอดเลือดใหม่ไปเลี้ยงเนื้องอก การอักเสบเรื้อรังส่งผลให้ร่างกายสร้างหลอดเลือดใหม่ (angiogenesis) ซึ่งไปเลี้ยงเซลล์ผิดปกติและช่วยให้มะเร็งโตเร็วขึ้น
- ปิดกั้นภูมิคุ้มกัน มะเร็งอาศัยสภาพแวดล้อมที่อักเสบในการปิดกั้นภูมิคุ้มกันตามธรรมชาติ ทำให้ร่างกายไม่สามารถกำจัดเซลล์ผิดปกติได้ทัน
มะเร็งชนิดใดที่เชื่อมโยงกับการอักเสบเรื้อรัง?
- มะเร็งตับ – จากการอักเสบของไวรัสตับอักเสบ B/C หรือไขมันพอกตับ
- มะเร็งลำไส้ใหญ่ – จากการอักเสบของลำไส้ เช่น IBD (Crohn’s / Ulcerative colitis)
- มะเร็งกระเพาะอาหาร – จากการติดเชื้อ H. pylori เรื้อรัง
- มะเร็งปอด – จากการอักเสบเรื้อรังที่เกิดจากควันบุหรี่และมลภาวะ
- มะเร็งเต้านม / ต่อมลูกหมาก – จากการอักเสบสะสมร่วมกับฮอร์โมนไม่สมดุล
พฤติกรรมที่เร่ง “ไฟอักเสบ” ภายในร่างกาย
- กินอาหารแปรรูป, ของทอด, น้ำตาลสูง
- พักผ่อนน้อย / เครียดสะสม / ออกกำลังกายน้อย
- น้ำหนักเกินโดยเฉพาะไขมันช่องท้อง
- การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์บ่อย
- ติดเชื้อเรื้อรัง เช่น H. pylori, ไวรัสตับอักเสบ, HPV
วิธีลดการอักเสบเรื้อรังเพื่อลดความเสี่ยงมะเร็ง
- ปรับอาหาร
- เพิ่มผักหลากสี, ผลไม้ต้านอนุมูลอิสระ, ปลาที่มี Omega-3
- ลดแป้งขัดขาว, น้ำตาล, ไขมันทรานส์
2. พักผ่อนเพียงพอ
- นอนหลับอย่างมีคุณภาพ 7–8 ชั่วโมง/คืน
3. เคลื่อนไหวสม่ำเสมอ
- อย่างน้อย 150 นาที/สัปดาห์ ช่วยลดสารอักเสบในเลือดได้จริง
4. ลดความเครียด
- ฝึกหายใจ, ทำสมาธิ, ปล่อยวางความคิดที่กดดัน
5. สารธรรมชาติบางชนิดที่ช่วยลดการอักเสบ
- เช่น Resveratrol, Curcumin, EGCG (ชาเขียว), วิตามิน D, Omega-3
มะเร็งไม่ใช่โชคชะตาเสมอไป และ ภาวะอักเสบเรื้อรังคือหนึ่งในปัจจัยที่เปลี่ยนเซลล์ปกติให้กลายเป็นเซลล์ร้ายได้อย่างเงียบ ๆ
หากเราเข้าใจและลดการอักเสบตั้งแต่วันนี้ ก็สามารถลดความเสี่ยงโรคร้ายแรงในอนาคต และสร้างภูมิคุ้มกันเชิงป้องกันที่แท้จริงให้กับร่างกาย
แพทย์ประจำแผนก ตรวจสุขภาพ
พญ.ญาณิศา สุริยะบรรเทิง
สาขาเวชศาสตร์ครอบครัว
นพ.นฤพนธ์ มนต์ไตรเวศย์
สาขา อายุรศาสตร์
บทความทางการแพทย์
