ต้อหินและต้อกระจก: อาการ ความแตกต่าง การป้องกัน และการรักษา

วันที่เผยแพร่: 20 มีนาคม 2568

glaucoma-and- cataract

ต้อหินและต้อกระจก: อาการ ความแตกต่าง การป้องกัน และการรักษา

โรคทางสายตาเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยโดยเฉพาะในผู้สูงอายุ โดยโรคที่พบมากที่สุดสองอันดับแรกคือ ต้อกระจก และ ต้อหิน ซึ่งแม้จะมีชื่อคล้ายกัน แต่มีความแตกต่างกันอย่างมากในแง่ของพยาธิสภาพ อาการ การรักษา และผลกระทบต่อการมองเห็น บทความนี้จะอธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับโรคทั้งสองชนิด เพื่อให้เข้าใจถึงความแตกต่างและวิธีการดูแลรักษาที่ถูกต้อง


ต้อกระจก (Cataract) คืออะไร?

ต้อกระจก เป็นภาวะที่เลนส์ตาขุ่นมัว ทำให้แสงไม่สามารถผ่านเข้าสู่จอประสาทตาได้อย่างมีประสิทธิภาพ เปรียบเสมือนกระจกหน้าต่างที่มีฝ้าขุ่น ส่งผลให้การมองเห็นไม่ชัดเจน

สาเหตุของต้อกระจก

  • อายุที่เพิ่มขึ้น (ต้อกระจกวัยชรา)
  • โรคเบาหวาน
  • การได้รับรังสีอัลตราไวโอเลตจากแสงแดดเป็นเวลานาน
  • การได้รับบาดเจ็บที่ดวงตา
  • การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
  • ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์
  • โรคตาแต่กำเนิด

อาการของต้อกระจก

  • การมองเห็นที่พร่ามัวค่อยๆ เกิดขึ้นอย่างช้าๆ
  • มองเห็นแสงมีวงแสงล้อมรอบ
  • การมองเห็นสีที่เปลี่ยนไป มักเหลืองหรือน้ำตาล
  • การมองเห็นภาพซ้อน
  • การมองเห็นในที่มีแสงน้อยแย่ลง
  • ต้องเปลี่ยนแว่นสายตาบ่อยๆ

ต้อหิน (Glaucoma) คืออะไร?

ต้อหิน เป็นกลุ่มโรคที่มีความเสียหายต่อเส้นประสาทตา ซึ่งนำสัญญาณภาพจากตาไปยังสมอง มักเกิดจากความดันในลูกตาสูงผิดปกติ ทำให้เส้นประสาทตาถูกทำลายอย่างช้าๆ และอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นอย่างถาวรหากไม่ได้รับการรักษา

สาเหตุของต้อหิน

  • ความดันในลูกตาสูง (ความดันน้ำในตา)
  • พันธุกรรม
  • อายุที่มากขึ้น
  • เชื้อชาติ (พบมากในคนเอเชีย)
  • โรคเบาหวาน โรคหัวใจ และโรคความดันโลหิตสูง
  • การได้รับบาดเจ็บที่ดวงตา
  • การใช้ยาสเตียรอยด์เป็นเวลานาน
  • สายตาสั้นหรือยาวมาก

อาการของต้อหิน

  • มักไม่มีอาการเตือนในระยะแรก (ต้อหินมุมเปิด)
  • การสูญเสียการมองเห็นด้านข้าง (ลานสายตาแคบลง)
  • ปวดตาอย่างรุนแรง (ต้อหินมุมปิดเฉียบพลัน)
  • ตาแดง
  • คลื่นไส้และอาเจียน (ในกรณีต้อหินมุมปิดเฉียบพลัน)
  • มองเห็นแสงมีวงรุ้งรอบดวงไฟ

ความแตกต่างระหว่างต้อกระจกและต้อหิน

ลักษณะต้อกระจกต้อหิน
ตำแหน่งที่เกิดโรคเลนส์ตาเส้นประสาทตา
การเกิดอาการค่อยเป็นค่อยไป สามารถสังเกตได้มักไม่มีอาการในระยะแรก
ผลต่อการมองเห็นพร่ามัว มองเห็นไม่ชัดลานสายตาแคบลง เริ่มจากด้านข้าง
ความปวดไม่มีอาการปวดอาจมีอาการปวดรุนแรงในต้อหินมุมปิดเฉียบพลัน
การรักษาผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์ตา สามารถแก้ไขได้ใช้ยาหรือเลเซอร์เพื่อควบคุม ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้
ความเร่งด่วนในการรักษาไม่เร่งด่วนเร่งด่วน โดยเฉพาะต้อหินมุมปิดเฉียบพลัน
การฟื้นฟูการมองเห็นสามารถฟื้นฟูได้ไม่สามารถฟื้นฟูส่วนที่สูญเสียไปแล้ว

การป้องกันต้อกระจกและต้อหิน

วิธีป้องกันต้อกระจก

  1. สวมแว่นกันแดด ที่มีการป้องกันรังสี UV เมื่อออกแดด
  2. งดสูบบุหรี่ และลดการดื่มแอลกอฮอล์
  3. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอาหารที่มีวิตามินเอ วิตามินซี และวิตามินอี
  4. ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด สำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
  5. ตรวจสุขภาพตาเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปี

วิธีป้องกันต้อหิน

  1. ตรวจวัดความดันตาเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปี
  2. ควบคุมโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
  3. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ แต่หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่ต้องก้มหัวนานๆ
  4. หลีกเลี่ยงการดื่มคาเฟอีนปริมาณมาก
  5. พักสายตาเป็นระยะ เมื่อต้องใช้สายตามากๆ เช่น การอ่านหนังสือหรือใช้คอมพิวเตอร์

การรักษาต้อกระจกและต้อหิน

การรักษาต้อกระจก

  1. การผ่าตัด เป็นวิธีการรักษาหลักสำหรับต้อกระจก โดยทำการผ่าตัดเอาเลนส์ตาที่ขุ่นออกและใส่เลนส์เทียมแทน
  2. เทคนิคการผ่าตัดต้อกระจกที่ทันสมัย ได้แก่
    • การผ่าตัดแบบ Phacoemulsification: ใช้คลื่นอัลตราซาวด์สลายเลนส์ตาที่ขุ่น
    • การผ่าตัดแบบ Femtosecond Laser-Assisted: ใช้เลเซอร์ช่วยในการผ่าตัด
  3. แว่นตาและคอนแทคเลนส์ สามารถช่วยปรับปรุงการมองเห็นในกรณีที่ต้อกระจกยังไม่รุนแรงมาก

การรักษาต้อหิน

  1. การใช้ยาหยอดตา เพื่อลดความดันในลูกตา
  2. การรักษาด้วยเลเซอร์
    • Laser Trabeculoplasty: ช่วยให้น้ำในตาไหลเวียนได้ดีขึ้น
    • Laser Peripheral Iridotomy: สำหรับต้อหินมุมปิด
  3. การผ่าตัด
    • Trabeculectomy: สร้างทางระบายน้ำในตาออกใหม่
    • การใส่อุปกรณ์ระบายน้ำในตา (Drainage Implants)
  4. การรักษาแบบผสมผสาน ทั้งยา เลเซอร์ และการผ่าตัด

เมื่อไรควรพบจักษุแพทย์ ?

ควรพบจักษุแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการดังต่อไปนี้:

  • การมองเห็นเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลัน
  • ปวดตาอย่างรุนแรง
  • ตาแดงร่วมกับอาการปวดตา
  • มองเห็นวงแสงรอบดวงไฟ
  • มีอาการคลื่นไส้และอาเจียนร่วมกับอาการทางตา

นอกจากนี้ ควรตรวจสุขภาพตาเป็นประจำ:

  • อายุ 20-39 ปี: ตรวจทุก 3-5 ปี
  • อายุ 40-54 ปี: ตรวจทุก 1-3 ปี
  • อายุ 55-64 ปี: ตรวจทุก 1-2 ปี
  • อายุ 65 ปีขึ้นไป: ตรวจทุกปี

สรุป

ต้อกระจกและต้อหินเป็นโรคตาที่พบบ่อยแต่มีความแตกต่างกันอย่างมาก ต้อกระจกเกิดจากเลนส์ตาขุ่นและสามารถรักษาให้หายได้ด้วยการผ่าตัด ในขณะที่ต้อหินเกิดจากความเสียหายของเส้นประสาทตาและไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่สามารถควบคุมไม่ให้แย่ลงได้ด้วยการรักษาที่เหมาะสม

การตรวจสุขภาพตาเป็นประจำมีความสำคัญอย่างยิ่งในการวินิจฉัยโรคตาแต่เนิ่นๆ โดยเฉพาะโรคต้อหินซึ่งมักไม่มีอาการในระยะแรก การรักษาที่ทันท่วงทีจะช่วยป้องกันการสูญเสียการมองเห็นอย่างถาวรได้

ข้อมูลโดย
พญ.มาลินี สุขพัฒน์
พญ.มาลินี สุขพัฒน์
แพทย์เฉพาะทางชำนาญการด้าน
จักษุวิทยา ( Ophthalmology )
แพทย์ประจำแผนก จักษุ
นพ.รุ่งโรจน์ อังวัชรปราการ
นพ.รุ่งโรจน์ อังวัชรปราการ
จักษุวิทยา ( Ophthalmology )
พญ.ศิรินุช สวรรค์วัฒนกุล
พญ.ศิรินุช สวรรค์วัฒนกุล
อนุสาขาโรคกระจกตาและการผ่าตัดแก้ไขสายตา (Cornea and Refractive Surgery)
พญ.มาลินี สุขพัฒน์
พญ.มาลินี สุขพัฒน์
จักษุวิทยา ( Ophthalmology )
พญ.ทรงพร ศรีนุต
พญ.ทรงพร ศรีนุต
จักษุวิทยา ( Ophthalmology )
พญ.พลอยรุ้ง อร่ามภิญโญกุล
พญ.พลอยรุ้ง อร่ามภิญโญกุล
ต้อหิน (Glaucoma)
พญ.ภารดี อิทธิพานิชพงศ์
พญ.ภารดี อิทธิพานิชพงศ์
จักษุวิทยา ( Ophthalmology )
นพ.เมธัส วงศ์สิทธิกร
นพ.เมธัส วงศ์สิทธิกร
โรคต้อหิน (Glaucoma)

บทความทางการแพทย์

Title Line
black-stool-melena
ทางเดินอาหารและตับ
ถ่ายดำ อาจดูไม่มีภัย แต่อันตรายกว่าที่คิด

คำตอบเกี่ยวกับสาเหตุของอุจาระสีดำ สัญญาณเตือนโรคทางเดินอาหารที่อาจร้ายแรง และคำแนะนำจากแพทย์ว่าควรดูแลอย่างไรเมื่อพบอาการนี้

สาขานครสวรรค์
หน้าปกบทความ ระวัง! แอนแทรกซ์ โรคจากสัตว์สู่คน อันตรายถึงชีวิต
อายุรกรรม
ระวัง! แอนแทรกซ์ โรคจากสัตว์สู่คน อันตรายถึงชีวิต

แอนแทรกซ์ โรคติดเชื้อจากแบคทีเรียรุนแรง จากสัตว์สู่คน อาจติดต่อผ่านผิวหนัง ระบบหายใจ หรือการกินเนื้อดิบ เสี่ยงถึงชีวิตหากไม่รักษาทัน

สาขานครสวรรค์
Knee and hip surgery
กระดูกและข้อ
คืนความสุขให้ทุกก้าว ผ่าตัดข้อเข่าข้อสะโพก

ลดอาการปวดจากข้อเสื่อมด้วยการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าและข้อสะโพกเทียม เพิ่มคุณภาพชีวิต เคลื่อนไหวสะดวก ฟื้นตัวเร็ว โดยทีมแพทย์เฉพาะทาง

สาขานครสวรรค์
facebook messenger iconline icon
โรงพยาบาลศรีสวรรค์