การผ่าตัดลดขนาดกระเพาะ ทางเลือกการรักษาโรคอ้วนที่ได้ผล
การผ่าตัดกระเพาะลดความอ้วน หรือ การผ่าตัดลดขนาดกระเพาะอาหาร (Bariatric Surgery) คือการผ่าตัด ลดขนาดกระเพาะอาหารและปรับเปลี่ยนระบบเผาผลาญ เพื่อให้รับประทานอาหารได้น้อยลงและมีน้ำหนักลดลงอย่างยั่งยืน เป็นหนึ่งในวิธีการรักษาสำหรับผู้ที่มีภาวะ โรคอ้วนรุนแรง หรือมีภาวะแทรกซ้อนที่ส่งผลต่อสุขภาพ เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง หรือภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โดยการผ่าตัดนี้จะช่วย

---

โรคอ้วนคืออะไร?

โรคอ้วน (Obesity) เป็นภาวะที่ร่างกายมีไขมันสะสมมากเกินไปจนส่งผลกระทบต่อสุขภาพ โรคอ้วนมักเกิดจากปัจจัยหลายอย่าง เช่น พฤติกรรมการกินที่ไม่เหมาะสม ขาดการออกกำลังกาย พันธุกรรม รวมถึงภาวะทางสุขภาพบางประการ เช่น ความผิดปกติของฮอร์โมน การเผาผลาญที่ผิดปกติ หรือการใช้ยาบางชนิด โรคอ้วนถูกวินิจฉัยโดยใช้ ดัชนีมวลกาย (Body Mass Index: BMI) ซึ่งคำนวณจากน้ำหนักตัว (กิโลกรัม) หารด้วยส่วนสูง (เมตร) ยกกำลังสอง โดยเกณฑ์ของ BMI มีดังนี้:

• น้อยกว่า 18.5 – น้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์
• 18.5 - 22.9 – น้ำหนักปกติ
• 23 - 24.9 – น้ำหนักเกิน
• 25 - 29.9 – โรคอ้วนระดับ 1
• 30 ขึ้นไป – โรคอ้วนระดับ 2 หรืออ้วนมาก

---

ใครเหมาะกับการผ่าตัดลดความอ้วน?

• ดัชนีมวลกาย (BMI) มากกว่า 37.5 หรือ มากกว่า 32.5 ร่วมกับโรคเรื้อรังที่เกี่ยวข้องกับโรคอ้วน
• พยายามลดน้ำหนักด้วยวิธีอื่นแล้วไม่ได้ผล
• ไม่มีข้อห้ามทางการแพทย์ เช่น ภาวะทางจิตเวชที่ยังไม่สามารถควบคุมได้

---

ข้อดีการผ่าตัดลดขนาดกระเพาะ

• ลดน้ำหนักได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• ลดความเสี่ยงจากโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง
• ปรับปรุงคุณภาพชีวิตและความมั่นใจ
• เพิ่มโอกาสการมีบุตรในผู้หญิงที่มีภาวะถุงน้ำรังไข่ (PCOS)

---

ข้อควรระวัง

• อาการข้างเคียง เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หรืออาการท้องเสียจากการดูดซึมอาหารผิดปกติ
• ต้องมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน หากไม่ปฏิบัติตามอาจทำให้น้ำหนักกลับมาเพิ่มขึ้นได้
• มีความเสี่ยงต่อการขาดวิตามินและแร่ธาตุ เช่น วิตามินบี 12 แคลเซียม และธาตุเหล็ก อาจต้องมีการเสริมวิตามินตามแพทย์แนะนำ

---

กระบวนการผ่าตัดกระเพาะลดความอ้วน

การผ่าตัดนี้ไม่ใช่แค่การลดน้ำหนัก แต่เป็น การรักษาเพื่อสุขภาพในระยะยาว โดยต้องมีการดูแลทั้งก่อนและหลังผ่าตัดโดยแพทย์เฉพาะทาง เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด หากต้องการเข้ารับการ ผ่าตัดกระเพาะลดความอ้วน (Bariatric Surgery) ผู้ป่วยจะต้องผ่านกระบวนการที่เป็นมาตรฐานเพื่อให้มั่นใจว่าการผ่าตัดปลอดภัยและมีประสิทธิภาพสูงสุด ซึ่งประกอบด้วย 3 ขั้นตอนหลัก ได้แก่ การประเมินก่อนผ่าตัด, การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด, และ การดูแลหลังผ่าตัด

1. การประเมินก่อนผ่าตัด ผู้ป่วยต้องเข้ารับการตรวจประเมินโดยทีมแพทย์เพื่อความปลอดภัย โดยจะต้องผ่านขั้นตอนดังนี้:

• ตรวจสุขภาพทั่วไป: วัดดัชนีมวลกาย (BMI), ซักประวัติสุขภาพและโรคประจำตัว, ตรวจสอบภาวะแทรกซ้อน เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง
• ตรวจทางห้องปฏิบัติการ: ตรวจวิตามินในเลือด (CBC, ไขมัน, น้ำตาล, ฮอร์โมนไทรอยด์, ค่าไต), ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG), ตรวจเอกซเรย์ปอด, ตรวจอัลตราซาวด์ช่องท้อง (ดูภาวะไขมันพอกตับ นิ่วในถุงน้ำดี)
• ตรวจพิเศษ: ตรวจส่องกล้องกระเพาะอาหาร, ตรวจ Sleep test, Inbody (body composition)
• พบแพทย์แต่ละสาขาเพื่อประเมินก่อนผ่าตัด – อายุรแพทย์โภชนบำบัด ศัลยแพทย์ อายุรแพทย์ปอดและทางเดินหายใจ อายุรแพทย์โรคหัวใจอายุรแพทย์ทางเดินอาหารและตับ จิตแพทย์ และอายุรแพทย์ต่อมไร้ท่อ กรณีเป็นเบาหวาน

2. การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด  หลังจากผ่านการประเมินแล้ว จะต้องเตรียมตัวตามคำแนะนำของทีมแพทย์เพื่อให้การผ่าตัดปลอดภัยและลดภาวะแทรกซ้อน

• ควบคุมน้ำหนักก่อนผ่าตัด ลดน้ำหนักก่อนผ่าตัดอย่างน้อย 5 กก ปรับพฤติกรรมการกิน ลดอาหารมันและหวาน อาจต้องควบคุมแคลอรีให้ต่ำลงเพื่อให้ตับหดตัว ลดความเสี่ยงในการผ่าตัด
• งดบุหรี่และแอลกอฮอล์ อย่างน้อย 6 สัปดาห์ ก่อนผ่าตัด เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน เช่น แผลหายช้า หรือปอดติดเชื้อ
• หยุดยาบางชนิด ตามคำแนะนำของแพทย์ เช่น ยาต้านการแข็งตัวของเลือด
• ปรับพฤติกรรมการกิน ฝึกกินอาหารปริมาณน้อย เคี้ยวให้ละเอียด งดน้ำอัดลม ของทอด อาหารแปรรูป
• ใช้เครื่องช่วยหายใจ กรณีมีข้อบ่งชี้ โดยอายุรแพทย์โรคปอดก่อนผ่าตัด 6-8 สัปดาห์

3. การดูแลหลังผ่าตัด ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัดเพื่อให้การลดน้ำหนักเป็นไปอย่างปลอดภัยและได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

• พักฟื้นในโรงพยาบาล ประมาณ 4 วัน (กรณีไม่มีภาวะแทรกซ้อน)
• การรับประทานอาหารหลังผ่าตัดตามที่โรงพยาบาลเตรียมให้
• ติดตามผลกับแพทย์  เพื่อตรวจสุขภาพและปรับแผนโภชนาการ
• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อช่วยรักษาน้ำหนักและสุขภาพที่ดี รับคำแนะนำโดยนักกายภาพบำบัด

---

วิธีการผ่าตัดกระเพาะลดความอ้วน

1.การผ่าตัด SLEEVE GASTRECTOMY

• เป็นการตัดกระเพาะอาหารออกประมาณ 70-80%
• ทำให้เหลือเป็นทรงหลอด ลดขนาดกระเพาะ ทำให้รับประทานอาหารได้น้อยลง
• ลดฮอร์โมนความหิว (Ghrelin) ช่วยควบคุมความอยากอาหาร
  
  

2.การผ่าตัด BYPASS กระเพาะอาหาร (GASTRIC BYPASS)

• ลดขนาดกระเพาะและเปลี่ยนทางเดินอาหารบางส่วน
• ทำให้อาหารดูดซึมแคลอรี่ได้น้อยลง
• ส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดดีขึ้น เหมาะสำหรับผู้ที่เป็นเบาหวานร่วมด้วย

---

การตัดสินใจเลือกผ่าตัดลดขนาดกระเพาะ

การตัดสินใจเลือกผ่าตัดลดขนาดกระเพาะเป็นเรื่องที่ควรพิจารณาอย่างรอบคอบ โดยควรพูดคุยกับแพทย์เฉพาะทางเพื่อประเมินความพร้อมทางร่างกายและจิตใจ